मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना 2025: शेतकऱ्यांसाठी वरदान ठरणारी योजना
महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी सिंचनाची समस्या सोडवण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने एक महत्त्वाकांक्षी पाऊल उचलले आहे, ते म्हणजे ‘मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना’ (Magel Tyala Saur Krushi Pump Yojana). या योजनेमुळे राज्यातील लाखो शेतकऱ्यांच्या जीवनात क्रांती घडणार आहे. पारंपारिक वीज कनेक्शनच्या अडचणी, अनियमित वीजपुरवठा आणि डिझेल पंपाचा वाढता खर्च यावर मात करण्यासाठी हा सौर ऊर्जा पंप एक शाश्वत आणि किफायतशीर पर्याय म्हणून समोर आला आहे. 2025 च्या अर्थसंकल्पात या योजनेची घोषणा करण्यात आली असून, पुढील पाच वर्षांत **१० लाख कृषी सौर पंप** बसवण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.
योजनेचा उद्देश आणि महत्त्व
शेतीत पाण्याची उपलब्धता हा एक मूलभूत घटक आहे. मात्र, पारंपारिक वीज पुरवठा नसेल किंवा तो अनियमित असेल, तर शेतीचे मोठे नुकसान होते. सौर पंपाचे मुख्य फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:
- वीज बिलातून मुक्ती: एकदा सौर पंप बसवल्यानंतर वीज बिलाची चिंता मिटते. यामुळे शेतकऱ्यांच्या खर्चात मोठी कपात होते.
- पर्यावरणाची जपणूक: सौर ऊर्जा हा एक स्वच्छ आणि अक्षय ऊर्जा स्रोत आहे. डिझेल पंपाचा वापर कमी होऊन कार्बन उत्सर्जन कमी होण्यास मदत होते, ज्यामुळे पर्यावरणाचे संरक्षण होते.
- शाश्वत सिंचन: दिवसाच्या वेळेत, जेव्हा सूर्यप्रकाश उपलब्ध असतो, तेव्हा हा पंप चालतो, ज्यामुळे शेतीला वेळेवर आणि पुरेसे पाणी मिळते आणि सिंचन शाश्वत होते.
- दुर्गम भागात फायदा: ज्या दुर्गम भागात अजूनही वीज कनेक्शन पोहोचलेले नाही, तेथील शेतकऱ्यांसाठी ही योजना एक मोठे वरदान ठरली आहे.
योजनेसाठी आवश्यक पात्रता निकष
ही योजना प्रामुख्याने सिंचनासाठी शाश्वत पाण्याची उपलब्धता असलेल्या आणि पारंपारिक वीज कनेक्शन नसलेल्या शेतकऱ्यांसाठी आहे.
पाण्याची उपलब्धता
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्याकडे खालीलपैकी कोणत्याही स्वरूपात पाण्याची शाश्वत सोय असणे आवश्यक आहे:
- विहीर किंवा बोअरवेल
- बारमाही वाहणारी नदी किंवा नाल्याशेजारील शेतजमीन
- सामुदायिक शेततळे
वीज कनेक्शनची स्थिती
- ज्या शेतकऱ्यांकडे शेतीच्या सिंचनासाठी **पारंपरिक वीज कनेक्शन उपलब्ध नाही**, अशा शेतकऱ्यांना या योजनेत **प्राधान्य** दिले जाईल.
- ज्या शेतकऱ्यांनी यापूर्वी **अटल सौर कृषी पंप योजना-१, अटल सौर कृषी पंप योजना-२ किंवा मुख्यमंत्री सौर कृषीपंप योजना** यांचा लाभ घेतलेला नाही, ते शेतकरी देखील या अभियानांतर्गत लाभास पात्र असतील.
शेतजमीन आणि पंपाची क्षमता (HP) निश्चिती
सौर पंपाची क्षमता (HP) ही तुमच्या शेतजमिनीच्या आकारमानावर (एकर/हेक्टर) अवलंबून असते.
| शेतजमिनीचे क्षेत्रफळ (एकर मध्ये) | शेतजमिनीचे क्षेत्रफळ (हेक्टर मध्ये) | पंपाची क्षमता (HP) |
|---|---|---|
| १ एकर किंवा त्यापेक्षा कमी | २.५ हेक्टर किंवा त्यापेक्षा कमी | ३ HP |
| १ एकर पेक्षा जास्त ते २ एकर पर्यंत | २.५ हेक्टर पेक्षा जास्त ते ५ हेक्टर पर्यंत | ५ HP |
| २ एकर पेक्षा जास्त | ५ हेक्टर पेक्षा जास्त | ७.५ HP |
योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे
अर्ज प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी खालील कागदपत्रे तयार ठेवावी लागतील:
- आधार कार्ड: अर्जदाराची ओळख आणि पत्त्याचा पुरावा म्हणून.
- बँक पासबुकची झेरॉक्स: अनुदान जमा करण्यासाठी बँक खात्याचा तपशील आवश्यक.
- पासपोर्ट साईज फोटो: अर्जदाराचा अलीकडील फोटो.
- ७/१२ (सातबारा) उतारा:
- या उताऱ्यावर **विहीर किंवा कूपनलिका (बोअरवेल) याची नोंद** असणे आवश्यक आहे.
- जर जमिनीचे मालक अनेक असतील, तर इतर जमीनधारकांचे **’ना हरकत प्रमाणपत्र’ (NOC)** रु. २०० च्या स्टॅम्प पेपरवर देणे आवश्यक आहे.
अर्ज कसा करावा?
‘मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना’ (MTSKPY) अंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया ऑनलाईन पद्धतीने **महावितरणच्या (MSEDCL) अधिकृत संकेतस्थळावर** उपलब्ध आहे.
- शेतकऱ्यांना महावितरणच्या अधिकृत पोर्टलला भेट देऊन ऑनलाईन अर्ज भरावा लागतो.
- अर्जासोबत आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावी लागतात.
- अर्ज सबमिट झाल्यानंतर महावितरणद्वारे पाण्याची शाश्वतता आणि इतर निकषांची खात्री केली जाते.
- त्यानंतर, लाभार्थ्याला पंपासाठी आवश्यक असलेल्या स्वहिस्सा रकमेचा (Beneficiary Contribution) भरणा करावा लागतो.
- स्वहिस्सा भरल्यानंतर कार्यादेश (Work Order) दिला जातो आणि निवडलेल्या विक्रेत्यामार्फत सौर पंपाची बसवणूक केली जाते.
निष्कर्ष
‘मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना २०२४’ ही योजना महाराष्ट्रातील शेती आणि शेतकऱ्यांच्या आर्थिक, सामाजिक आणि पर्यावरणीय विकासासाठी एक मैलाचा दगड ठरणार आहे. पारंपारिक ऊर्जा स्रोतांवरचे अवलंबित्व कमी करून, सिंचनासाठी एक स्वयंपूर्ण आणि शाश्वत पर्याय उपलब्ध करून देणारी ही योजना निश्चितच शेतकऱ्यांसाठी ‘वरदान’ सिद्ध होईल.
तुम्ही या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्र आहात का? आणि तुम्हाला अर्ज प्रक्रियेबद्दल किंवा कागदपत्रांबद्दल अधिक काही जाणून घ्यायचे आहे का?
